گردو یه فراجستجوگر (meta search engine) است. یعنی نتایج اولیه‌ی خود رو از موتور جستجو‌هایی نظیر گوگل میگیره و بعد از کامل کردن اطلاعات و بهبود آن، به کاربر نمایش میده. نمونه‌ی مشابه خارجی آن duckduckgo است.

گردو به تدریج به یک موتور جستجوی مستقل تبدیل خواهد شد و نتایج جستجو رو به صورت مستقل پیدا کرده و به کاربر نمایش میده.

ساخت یه موتور جستجوی مستقل در سطح گوگل کار بسیار پر‌هزینه‌ای است و به زمان زیادی نیاز داره. گوگل سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده و علاوه بر توسعه‌ی تکنولوژی حجم زیادی داده داره که انحصار ویژه‌ای برایش ایجاد کرده. اگه بخواهیم یه موتور جستجو از ابتدا بسازیم به خاطر کمبود داده‌های جستجوی کاربران عملا امکان رقابت با گوگل بسیار کم است. برای این مشکل ابتدا در فاز اول از گوگل و بینگ استفاده می‌کنیم تا هم نتایج برای کاربران راضی‌کننده باشه و هم بتونیم برای ساخت نسخه‌ی اولیه‌ی موتور جستجو، داده‌های اولیه‌ی لازم رو جمع‌آوری کنیم.

در حال حاضر داریم روی این کار می‌کنیم که بخشی از جستجو‌ها رو بدون وابستگی به موتور جستجوی دیگه‌ای کاملا مستقل پاسخ بدیم. میزان پیشرفت در مستقل شدن از موتور جستجوی گوگل رو به تدریج اطلاع میدیم.

این روش توسعه‌ی موتور جستجو روش جدیدی نیست و موتور‌های جستجوی دیگه هم از همین روش استفاده کردن. مثلا موتور جستجوی بینگ که شرکت مایکروسافت ساخته در ابتدای کار خودش از نتایج گوگل بهره می‌برد و به تدریج قسمت‌های مختلف نتایج گوگل رو با نتایج خودش جایگزین کرد تا کامل از گوگل مستقل شد. اطلاعات بیشتر برای این مورد رو اینجا می‌تونید ببینید.

از لحاظ مالی

طبق برآورد‌ها حدود ۳۰ درصد از تبلیغات آنلاین سهم گوگل ادز است و سال ۲۰۲۰ درآمد گوگل از تبلیغات ۱۴۷ میلیارد دلار بوده. از این مقدار ۱۰۴ میلیارد دلار متعلق به محصولات گوگل مثل سرچ، جیمیل، یوتیوب و ... بوده که سهم عمده‌اش متعلق به تبلیغات در نتایج سرچ گوگل است.

در حال حاضر با توجه به جذابیت تبلیغات در نتایج جستجو بخش خوبی از شرکت‌های ایرانی هم با وجود تحریم در نتایج گوگل تبلیغات می‌کنند. برآورد ما با توجه به نسبت جمعیت و تعداد جستجو و قدرت خرید کاربران ایرانی این است که در صورتی که تحریم‌های آمریکا مانع تبلیغات شرکت‌های ایرانی در نتایج گوگل نمی‌شد درآمد گوگل از تبلیغات در ایران سالانه چیزی حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار می‌شد. در صورتی که یک شرکت ایرانی بتونه سهم ۵ درصدی از این بازار رو بگیره می‌تونه درآمدی در حدود ۱۰ میلیون دلار (حدود ۲۵۰ میلیارد تومن) در سال داشته باشه.

از لحاظ توسعه‌ی تکنولوژی

توسعه‌ی موتور جستجو نیاز به توسعه‌ی تکنولوژی‌های مختلفی داره. از طرفی داشتن داده‌های جستجو و کلیک کاربران در توسعه‌ی این تکنولوژی سهم زیادی داره و از این لحاظ گوگل یه انحصار قوی داره. اما این باعث نشده که شرکت‌های دیگه در این حوزه وارد نشن و توی کشور‌هایی که گوگل فیلتر نیست مثل روسیه و کره‌ی جنوبی موتور‌های جستجوی محلی (Yandex در روسیه و Naver در کره‌ی جنوبی) قدرتمندی توسعه پیدا کردن و سهم بازار قابل توجهی رو به خودشون اختصاص دادن. توسعه‌ی تکنولوژی موتور جستجو می‌تونه بستر خیلی از محصولات دیگه هم بشه و از این لحاظ هم جذابیت زیادی داره.

اختراع دوباره‌ی چرخ

هدف ما این است که در ابتدا بتونیم موتور جستجو رو به شکلی که الان در ذهن کاربرها جا افتاده توسعه بدیم و اون رو برای مخاطب ایرانی بهینه کنیم به شکلی که خود کاربر برتری محصول رو احساس کنه و گردو رو به گوگل ترجیح بده. مثلا برای کوئری‌های تقویم، اوقات شرعی و ... نتایج اختصاصی نمایش بدیم. در آینده قصد داریم توسعه‌ی گردو رو به شکلی متفاوت از گوگل و با تمرکز روی مشارکت تعداد زیادی از کاربران پیش ببریم. البته معماری چنین سیستمی ملاحظات خاصی داره که وقتی آماده شد اعلام می‌کنیم.

پاسخ‌های سریع:

گوگل برای بعضی از عبارت‌های خاص مانند دلار پاسخ‌های سریع میده که باعث میشه بدون باز کردن سایتی نیاز کاربر برطرف شود. گردو سعی میکنه برای عبارت‌های فارسی پاسخ‌های سریع بهتری نسبت به گوگل در نظر بگیره.

پیش نمایش نتایج:

گردو سایت‌های محبوب برای ایرانی‌ها رو به صورت پیش‌ نمایش نشان میده. در این صورت شما قبل از وارد شدن به سایت می‌تونید پیش نمایشی از سایت رو ببینید و سریع‌تر تصمیم بگیرید.

اینترنت نیم‌بها:

برای استفاده از گردو حجم اینترنت کاربر نیم‌بها محاسبه می‌شه.

کمک به خیریه:

در گردو به ازای هر جستجو مبلغی به خیریه پرداخت میشه که جزئیاتش رو می‌تونید در اینجا ببینید.

توسعه‌ی موتور جستجوی کاملا مستقل نیاز به داده‌های زیادی از جستجوی کاربران داره. در حال حاضر گوگل به خاطر سابقه‌ی طولانی و اینکه تقریبا سهم کل بازار جستجو رو داره از این جهت انحصار ویژه‌ای داره و رقابت باهاش سخته. ما در مرحله‌ی اول سعی کردیم با ایجاد یک فراجستجوگر سریع اطلاعات لازم (بدون اینکه معلوم باشه چه کاربری چی رو جستجو کرده) رو جمع‌آوری کنیم.

برای این که کاربرها انگیزه داشته باشن از این سرویس استفاده کنن اولویتمون این هست که نتایجی که ارائه می‌کنیم رو بتونیم بهتر از گوگل کنیم و امکانات اختصاصی برای گردو ایجاد کردیم (مثل تقویم فارسی یا پیش‌نمایش سایت‌ها). اما چون تغییر موتور جستجو برای برخی از کاربرها نیاز به یه محرک اولیه داره تصمیم گرفتیم در ابتدای کار به ازای هر جستجوی کاربرها مبلغی رو به خیریه کمک کنیم تا انگیزه‌ای برای کاربرها باشه که موتور جستجوی پیش‌فرض‌شون رو تغییر بدن و با کمک این کاربرها به تدریج گردو رو از گوگل مستقل کنیم.

درآمد گردو در حال حاضر خیلی کمتر از مبلغی است که به خیریه کمک می‌شه به همین دلیل این مبلغ از سرمایه‌ی شخصی تیم پرداخت میشه. جزئیات کمک به خیریه توی صفحه‌ی کمک به خیریه قرار داره. مبالغی که به خیریه کمک شده تا الان در حدی بوده که بدون جذب سرمایه و از سرمایه‌ی شخصی خود تیم بتونیم پرداخت کنیم. فعلا با توجه به رشد گردو برای هر بازه‌ی سه ماهه میزان مبلغ به ازای هر جستجو رو متناسبا بروز می‌کنیم. در نظر داریم در آینده که گردو به درآمد پایداری رسید درصدی از درآمد رو به شکل ثابت به خیریه فردای سبز تخصیص بدیم.

از کجا مطمئن باشیم واقعا مبالغ به خیریه پرداخت میشن؟

مبالغ خیریه معادل با تعداد جستجو‌های کاربرها و در بازه‌های سه ماهه معلوم میشه چه میزان باید به خیریه پرداخت بشه. این مبلغ مستقیما به خیریه فردای سبز واریز میشه و رسید خیریه در سایت خیریه فردای سبز و این صفحه قرار میگیره که مهر و امضای خیریه رو داره.

درآمد گردو از کجاست؟

درآمد گردو از تبلیغات است. تبلیغات گردو مانند سایر موتور‌های جستجو کار می‌کنه به این صورت که بر اساس عبارتی که کاربر جستجو می‌کنه تبلیغات مرتبط رو به کاربر نمایش می‌ده و اگه کاربر روی تبلیغ کلیک کنه مبلغی از تبلیغ‌دهنده دریافت می‌شه. کنار نتایجی که به عنوان تبلیغ به کاربر نمایش داده می‌شه علامت آگهی وجود داره تا کاربر متوجه بشه که این نتیجه، تبلیغاتی بوده و همچنین ترتیب نتایج رو تغییر نمی‌ده. توی گردو برخلاف گوگل تبلیغات صرفا بر اساس «کوئری» کاربر هست اما در گوگل اطلاعات دیگه‌ی کاربر مثل سابقه‌ی وب‌گردیش هم استفاده می‌شه.

وقتی یه کاربری مستقیم از گوگل استفاده می‌کنه گوگل از یه کوکی (cookie) استفاده می‌کنه که هویت اون کاربر رو متوجه میشه. اما وقتی کاربر از یه واسطه یا فراجستجوگر (meta search engine) استفاده می‌کنه فقط عبارتی که جستجو می‌کنه و بعضی از فیلترهایی که مشخص کرده به گوگل فرستاده می‌شه، اینطوری گوگل فقط حداقل اطلاعاتی که لازم داره رو می‌گیره و هویت کاربر رو متوجه نمی‌شه. گردو هم فقط همین اطلاعات رو به گوگل می‌فرسته برای همین حریم شخصی کاربر محفوظ می‌مونه. البته ممکنه بگید که همین اطلاعات رو خود گردو از کاربر داره که توی یکی دیگه از پرسش‌ها توضیح دادیم که چرا و چگونه گردو اطلاعات کاربر رو نگه نمی‌داره.

برای خیلی از کاربرهایی که از موتور جستجوی ایرانی استفاده می‌کنن این نگرانی وجود داره که اطلاعات جستجو‌هاشون رو کسی رصد نکنه. ما در گردو اطلاعاتی که نشون بده یه کاربر خاص چه چیزی رو جستجو کرده یا روی چه نتایجی کلیک کرده رو نگه نمی‌داریم. البته برای توسعه‌ی موتور جستجو نیاز داریم اطلاعات جستجو رو به شکل تجمیعی ذخیره کنیم. مثلا اینکه وقتی کلمه‌ی «سیب» جستجو شده کدوم یکی از نتایج کلیک بیشتری دریافت کرده. اما این اطلاعات تجمیعی گمنام ذخیره می‌شن و هیچ وقت امکان اینکه معلوم بشه جستجو‌های یک کاربر خاص چی بوده وجود نداره. برای اطمینان از این مسئله لازمه که یه سری نکات فنی رو توضیح بدیم.

مکانیزمی که سایت‌ها برای تشخیص و ردیابی هویت کاربرها استفاده می‌کنن (مثل امکان ثبت نام، ورود و خروج در سایت‌ها) کوکی (cookie) نام داره.

کوکی‌ها در حافظه‌ی مرورگر کاربر ذخیره می‌شن. سایت‌ها برای ردیابی کاربر یه شناسه‌ی یکتا یا id رو توی کوکی‌های کاربر قرار می‌دن که اون id نشون می‌ده که کاربر چه کسی است و مثلا قبلا چه جستجوهایی رو انجام داده. وقتی کاربر روی هر لینکی کلیک کنه مرورگر کوکی‌های ذخیره‌شده رو برای اون سایت می‌فرسته. کاربر کوکی‌های ذخیره‌شده‌ی هر سایت رو می‌تونه توی مرورگر خودش ببینه. برای مشاهده‌ی کوکی‌های مرورگر خودتون اینجا (کروم، اج و فایرفاکس) رو ببینید.

حالا اگه یه سایتی بخواد تشخیص بده که دو تا جستجوی متفاوت متعلق به یه کاربر هستن، راهش اینه که اولین باری که کاربر وارد سایت شد یه شناسه‌ی یکتا برای اون کاربر ایجاد می‌کنه و این شناسه رو توی کوکی‌های مرورگر کاربر ذخیره می‌کنه. اما اگه سایتی شناسه‌ی یکتایی برای کاربر در کوکی‌های مرورگر ذخیره نکنه نمی‌تونه تشخیص بده که دو تا جستجوی متفاوت متعلق به یه کاربر هست.

گردو از امکان کوکی صرفا برای ذخیره‌ی تنظیمات و تاریخ شروع استفاده‌ی کاربر استفاده می‌کنه و در کوکی‌ها هیچ شناسه‌ی یکتایی که یه کاربر منحصر به فرد رو مشخص کنه نداره.

• تاریخ شروع استفاده‌ی کاربر: ما برای این که بفهمیم رشد گردو با چه سرعتی داره پیش می‌ره نیاز داریم بفهمیم که هر روز چه تعداد کاربر به ما اضافه شدن. معمولا سایت‌ها برای این کار از گوگل انالیتیکس یا ابزارهای مشابه استفاده می‌کنن که اطلاعات کامل کاربر رو که اون رو منحصر به فرد می‌کنه ذخیره می‌کنن. برای اطلاعات بیشتر اینجا رو ببینید. در گردو برای این که بتونیم بدون استفاده از این ابزارها روند رشد گردو رو رصد کنیم فقط تاریخ اولین جستجویی که کاربر در گردو انجام داده رو توی مرورگر نگه می‌داریم. اما چون هر روز ده‌ها هزار جستجو در گردو انجام می‌شه این کوکی نمی‌تونه به عنوان یه شناسه‌ی یکتا یا برای تعیین هویت کاربر استفاده بشه.

• کوکی‌هایی برای ذخیره‌ی تنظیمات کاربر: در گردو به دلیل اینکه هویت کاربر نامشخص است نمی‌تونیم داده‌های تنظیمات گردو رو سمت سرور نگه داریم. برای این کار یه سری کوکی برای نگه داشتن مقدارهایی که کاربر در تنظیمات قرار داده در مرورگر ذخیره می‌کنیم. این اطلاعات شامل راست‌چین یا چپ‌چین بودن نتایج (در دسکتاپ) یا تعداد نتایج در هر صفحه یا ... است.

ذخیره‌ی کوئری‌ها و کلیک‌ها:

توسعه‌ی موتور جستجوی کاملا مستقل نیاز به داشتن داده‌های زیادی از این که برای هر کوئری کدوم نتایج کلیک بیشتری داشتن داره. در حال حاضر گوگل به خاطر سابقه‌ی طولانی و اینکه تقریبا سهم کل بازار جستجو رو داره مزیت زیادی داره و رقابت باهاش سخته. ما در مرحله‌ی اول سعی کردیم با ایجاد یه فراجستجوگر اطلاعات لازم (بدون این که معلوم باشه چه کاربری چی رو جستجو کرده) رو جمع‌آوری کنیم. برای ساخت موتور جستجوی مستقل نیاز به داده‌هایی از این جنس داریم که برای هر عبارت جستجو شده چه لینک‌هایی بهتر بودن و بیشتر کلیک شدن. برای همین بعد از هر جستجو فقط عبارتی که جستجو شده و لینک‌هایی که کلیک شدن رو نگه می‌داریم. اما برای هیچ کدوم از این دو معلوم نیست که چه کاربری جستجو کرده و روی چه لینکی کلیک کرده.

طرحی که اخیرا بررسیش در مجلس مطرح شد و به طرح صیانت مشهور شد مشکلات زیادی داره و ما به عنوان کسب‌وکاری که می‌خواد مستقل رشد کنه مخالف این طرح هستیم. خوشبختانه رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس طی نامه‌ای ایرادات مهم این طرح رو توضیح داده که از اینجا میتونید مطالعه کنید.

جدا از این که طرح میتونه محدودیت‌هایی مغایر با حقوق شهروندی ایجاد کنه اثرات مخرب اقتصادی زیادی هم میتونه داشته باشه که در ادامه به دو مورد اشاره میکنیم:

• بند‌های حمایتی که توی این طرح هست فضای رقابتی کسب‌وکارها رو خراب میکنه و در نهایت باعث میشه شرکت‌های فناوری توی ایران به صورت گلخانه‌ای رشد کنن و مثل صنعت خودروسازی هیچوقت نتونن با رقبای خارجی رقابت کنن.

• بندهای تنظیم‌گری این طرح موانع ورود به بازار رو زیاد میکنه و هر چقدر که این موانع بیشتر بشن تعداد شرکت‌های فعال در بازار کمتر میشه که باعث انحصار و رانت میشه و در نهایت انگیزه‌ی شرکت‌های خصوصی رو برای توسعه‌ی فناوری در ایران از بین میبره.

در نهایت هدف ما در گردو این است که بتونیم محصول رو به نقطه‌ای برسونیم که کاربر با انتخاب خودش از گوگل به گردو مهاجرت کنه و مخالف هر گونه محدودیت روی موتور‌های جستجوی خارجی هستیم.

تیم گردو از اواخر سال ۹۷ تشکیل شد. اون موقع طرح صیانت مطرح نشده بود و ما از چنین موضوعی بی خبر بودیم و با توجه به سابقه‌ی بد قبلی موتورهای جستجوی داخلی هدف ما از ابتدا این بود که این کار کاملا مستقل و بدون هیچ حمایت دولتی انجام بشه. ما خودمون به معایب طرح صیانت واقف هستیم اما اینکه سیاست‌گذار طرح اشتباهی رو شروع کرده موضوع مستقلی از مسیر ما هست و نباید به خاطر اشتباه سیاست‌گذار ادامه‌ی توسعه‌ی مستقل گردو رو متوقف کنیم.

در نهایت توسعه‌ی گردو در صورتی موفق خواهد بود که بتونه در فضای رقابتی با سرویس‌های خارجی نظر کاربرها رو جلب کنه. این کار خیلی سختیه اما ترجیح ما این هست که گردو شکست بخوره تا اینکه مجبور بشیم با حمایت دولتی کار کنیم.

در حال حاضر تیم ۴ نفره‌ی دانشجویی گردو با سرمایه‌ی شخصی و کاملا مستقل روی پروژه کار میکنند. ما آماده‌ی همکاری با استارتاپ‌ها و شرکت‌های مختلف هستیم. برای تماس با ما به اینجا مراجعه کنید.